Promocja zdrowia

Na skróty

Przedszkole Promujące Zdrowie

W Polsce od połowy lat 90. XX w. powstaje wiele przedszkoli promujących zdrowie (PPZ). W swej pracy wykorzystują one koncepcję szkoły promującej zdrowie.

Z punktu widzenia działań w zakresie promocji zdrowia istnieje wiele odrębności między szkołą a przedszkolem. Dotyczą one zadań, warunków, organizacji życia, edukacji i pracy oraz społeczności tych dwóch instytucji. Z tego też powodu nie można automatycznie przenosić do PPZ wszystkich założeń szkół promujących zdrowie. Koncepcja i strategia działań w zakresie promocji zdrowia w przedszkolu powinny uwzględniać specyfikę przedszkola jako miejsca, gdzie wzmacnia się zdrowie jego społeczności.

Na wiek przedszkolny przypada kształtowanie się podstawowych zachowań zdrowotnych, a wszelkie nieprawidłowości mogą być trudne do zmiany w dalszych latach życia. Pracownicy przedszkola mają codzienny kontakt z rodzicami lub opiekunami dzieci, co stwarza ogromne możliwości współpracy w rozwijaniu ich kompetencji wychowawczych oraz tych dotyczących dbałości o zdrowie. Przedszkole odgrywa więc bardzo ważną rolę – taka szansa nie powtarza się już na kolejnych etapach edukacyjnych.

Wychowanie przedszkolne jako główny cel stawia sobie wszechstronny rozwój osobowości dziecka, przejawiającej się w sferze intelektualnej, wolicjonalnej, emocjonalnej, w aktywności ruchowej, społecznej i poznawczej.

Podstawowymi założeniami edukacji przedszkolnej jest dostrzeganie rozwojowych i indywidualnych potrzeb dziecka oraz znajdowanie odpowiednich sposobów na ich zaspokajanie w specyficznych warunkach placówki przedszkola. Do najistotniejszych założeń należy również uwzględnienie w procesie wychowania współzależności potrzeb biologicznych i psychicznych dziecka. Edukacja zdrowotna zajmuje więc ważne miejsce w systemie wychowania przedszkolnego. Budowanie „świadomości prozdrowotnej” poprzez edukację oznacza nie tylko wzbogacenie wiedzy o zdrowiu, ale i „odpowiedzialność” za własne zdrowie. Stan zdrowia jako wypadkowa wielu czynników (biologicznych, fizykochemicznych, społecznych) pozwala na prawidłowe reagowanie i przystosowanie się do środowiska społecznego.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Przedszkola Publicznego nr 33 „Karolinka”

Program „ABC zdrowia przedszkolaka” obejmuje szeroko ujęte treści wychowania zdrowotnego wraz z kształtowaniem sprawności fizycznej dzieci. Przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym. Przedstawione treści będą realizowane przez cały rok szkolny. Działania wynikające z realizacji programu ukierunkowane zostały zarówno na dzieci, jak i rodziców. Treści programu podzielone są na cztery moduły:

I. Aktywność fizyczna

II. Zdrowe odżywianie

III. Emocje, relacje społeczne

IV. Profilaktyka

CEL GŁÓWNY:

Celem głównym programu jest promowanie wiedzy, prawidłowych umiejętności oraz nawyków prozdrowotnych wśród dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców oraz opiekunów.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

Poszerzanie wiedzy dzieci na temat znaczenia aktywności fizycznej dla ich zdrowia;
Stworzenie sytuacji sprzyjających rozwijaniu szeroko rozumianej aktywności fizycznej dzieci;
Podniesienie poziomu wiedzy dzieci i rodziców na temat prawidłowego żywienia;
Stworzenie dzieciom warunków do samodzielnego nabywania umiejętności i nawyków zdrowego odżywiania się;
Nauka rozpoznawania i radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych dla zdrowia i bezpieczeństwa;
Organizowanie dzieciom przestrzeni do nauki higienicznego i zdrowego trybu życia;
Podniesienie jakości zdrowia emocjonalno-społecznego dzieci;

TREŚCI EDUKACYJNE

I MODUŁ – AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

ZADANIA, TREŚCI

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW, METODY

PRZEWIDYWANE EFEKTY

1. Zapoznanie dzieci z zasadą „Ruch to zdrowie”;

2. Uczestnictwo dzieci z różnego rodzaju aktywności fizycznej;

3. Wzbogacenie wyposażenia sal i ogrodu przedszkolnego;

- prowadzenie pogadanek z dziećmi na temat znaczenia aktywności fizycznej dla zdrowia;

- realizacja przedszkolnego projektu „Tydzień sportu” i „Dni sportu”;

- prowadzenie zajęć ruchowych z dziećmi z uwzględnieniem elementów różnych metod i z wykorzystaniem różnorodnych sprzętów i pomocy;

- organizacja spacerów, wyjść i wycieczek mających na celu rozwijanie aktywności fizycznej dzieci;

- zakup piłek do skakania, przenośnych bramek piłkarskich, kosza do „minikoszykówki” i innych sprzętów zachęcających dzieci do zabaw i gier ruchowych;

Dzieci:

- rozumieją znaczenie aktywności fizycznej;

- uczestniczą w różnych formach zajęć ruchowych;

- organizują i wybierają samodzielne zabawy ruchowe;

- biorą udział w konkurencjach sportowych;

- znają prawa dziecka w zakresie wolnego czasu i bezpiecznej zabawy;

- korzystają z zgromadzonej bazy dydaktycznej do zajęć ruchowych;

II MODUŁ – ZDROWE ODŻYWIANIE

ZADANIA, TREŚCI

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW, METODY

PRZEWIDYWANE EFEKTY

1. Zapoznanie dzieci z zasadami zdrowego żywienia;

2. Zmiana postaw żywieniowych dzieci;

3. Modernizacja pionu żywieniowego – wzbogacanie infrastruktury kuchni;

- prowadzenie zajęć z dziećmi na temat zasad zdrowego odżywiania się;

- rozmowa z lekarzem stomatologiem i pediatrą;

- wprowadzenie samodzielnej formy przygotowywania przez dzieci śniadań - „szwedzkiego stołu”;

- wprowadzenie dodatkowego zdrowego posiłku (drugie śniadanie) w postaci owoców/warzyw;

- warsztaty dla rodziców z dziećmi na temat wykonywania zdrowych posiłków (sałatki, soczki itp.);

- zajęcia z dziećmi dotyczące przygotowywania zdrowych posiłków/soków;

- wprowadzenie odznak „Zdrowo się odżywiam”;

- umożliwienie dzieciom stałego dostępu do wody pitnej w salach – realizacja programu „Mamo, tato, wolę wodę”;

- zakup nowych urządzeń – krajalnic, szatkownic, mieszalnika – służących przygotowywaniu „swojskich” potraw;

Dzieci:

- znają podstawowe zasady zdrowego odżywiania się (stosownie do wieku);

- wybierają zdrowe produkty podczas samodzielnego przygotowywania posiłku;

- zjadają owoce i warzywa w różnych postaciach;

- chętnie piją wodę;

- znają prawa dziecka w

zakresie zdrowego odżywiania;

III MODUŁ – EMOCJE, RELACJE SPOŁECZNE

ZADANIA, TREŚCI

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW, METODY

PRZEWIDYWANE EFEKTY

1. Zapoznanie dzieci
z zasadami warunkującymi właściwe relacje społeczne;

2. Nawiązanie systematycznej współpracy z psychologiem przedszkolnym

a) Diagnoza pozwalająca rozpoznać potrzeby emocjonalne, poznawczo – rozwojowe oraz manualne dzieci;

b) Rozwijanie zdolności percepcyjno –

poznawczych, emocjonalno – społecznych

oraz możliwości ruchowych dzieci;

c) Odreagowanie wewnętrznych napięć, niepowodzeń, frustracji
i agresji;

3. Wzbogacenie pracy nauczyciela
w pomoce dydaktyczne;

- prowadzenie zajęć na temat: uświadamiania własnej osoby, budowania pozytywnych relacji w kontaktach społecznych, kształtowania społecznie akceptowanych postaw, rozpoznawania i wyrażania emocji;

- zawieranie kontraktów grupowych, stosowanie systemów motywacyjnych;

- organizowanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających podejmowaniu przez dzieci różnorodnych zabaw (tematycznych, muzycznych itp.);

z dziećmi:

– zajęcia warsztatowe z elementami arteterapii dotyczące emocji, zachowań oraz budowania relacji społecznych w grupie;

- zabawy rozluźniające, relaksujące, ruchowe, niwelujące napięcie psychiczne;

- zabawy fabularyzowane
i wykorzystujące dramę;

- zabawy ułatwiające integrację członków grupy, poznanie nowego otoczenia i zmniejszenie dystansu między wychowankami;

- zabawy aktywizujące grupy dziecięce zabawy pozwalające poznać własne ciało;

- zabawy w relacjach z druga osobą;

- metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne;

- elementy biblioterapii: bajki terapeutyczne;

z rodzicami:

– prelekcje, pogadanki, spotkania dotyczące zagadnień związanych
z rozwojem poznawczym oraz emocjonalno – społecznym u dzieci;

- zakup książek do biblioterapii, tablic demonstracyjnych, gier edukacyjnych oraz innych pomocy mających wpływ na rozwój emocjonalno-społeczny dzieci;

Dzieci:

- potrafią rozpoznać własne emocje i wyrażać je w sposób akceptowany społecznie;

- potrafią zgodnie współpracować w grupie w sytuacjach zadaniowych i w zabawie;

- używają zwrotów grzecznościowych

odpowiednio do sytuacji;

- znają prawa dziecka w zakresie integracji, równości, tożsamości;

- podwyższenie własnego samopoczucia;

– podwyższenie poziomu samoakceptacji;

– nabywa większej pewności siebie;

– pogłębienie i łatwiejsze nawiązywanie

kontaktów interpersonalnych;

– pokonuje lęki związane
z wejściem w nową grupę;

– odreagowuje napięcia;

– potrafi słuchać innych;

– nazywa własne myśli i uczucia;

– odkrywa własne możliwości twórcze;

– pobudza własną fantazję;

– poprawa koncentracji;

IV MODUŁ – PROFILAKTYKA

ZADANIA, TREŚCI

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW, METODY

PRZEWIDYWANE EFEKTY

1. Zapoznanie z zasadami warunkującymi zdrowie fizyczne

2. Objęcie dzieci opieką medyczną profilaktyczną;

3. Dostosowanie sanitariów do potrzeb i możliwości bezpiecznego i samodzielnego z nich korzystania
przez dzieci;

- prowadzenie z dziećmi zajęć, pogadanek i spotkań na temat higieny osobistej;

- organizowanie spotkań ze Strażą Pożarną, Policją, Strażą Miejską;

- organizowanie spotkań dzieci
ze stomatologiem;

- zorganizowanie warsztatów pierwszej pomocy dla dzieci;

- organizowanie comiesięcznych wizyt pielęgniarek w przedszkolu;

- organizowanie corocznego badania dzieci w kierunku wad postawy przez lekarza ortopedę;

- organizacja zajęć z gimnastyki korekcyjnej oraz zajęć logopedycznych;

- modernizacja przedszkolnych łazienek;

Dzieci:

- ubierają się stosownie
do warunków atmosferycznych;

- starają się prawidłowo myć zęby;

- dbają o czystość i higienę osobistą;

- znają zasady bezpiecznego poruszania się po drodze, bezpiecznej zabawy w domu
i na świeżym powietrzu;

- wiedzą jak należy się zachować
w sytuacji zagrożenia życia
lub zdrowia;

- znają zasady udzielania pierwszej pomocy;

- objęte są opieką stosownie do ich potrzeb – logopeda, nauczyciel gimnastyki korekcyjnej;

- znają prawa dziecka do opieki medycznej, ochrony zdrowia
i pomocy;

EWALUACJA

W celu sprawdzenia zasadności realizowanego programu „ABC zdrowia przedszkolaka” zostanie przeprowadzona ewaluacja tj. działania zmierzającego do stwierdzenia, w jakim stopniu zamierzone cele są osiągane. W czasie realizacji programu będzie prowadzona dokumentacja w postaci arkuszy ewaluacyjnych. Badaniu efektów służyć będą:

obserwacja dziecka w różnych codziennych sytuacjach,
rozmowy z dzieckiem (okazjonalne lub celowe),
organizowanie zabaw lub zajęć, w których dziecko wykonuje konkretne działanie,
wykonywanie zadań z wykorzystaniem proponowanych pomocy (np. test obrazkowy).

Wyniki ewaluacji zostaną przedstawione dyrektorowi i rodzicom po zakończeniu realizacji programu.

BIBLIOGRAFIA


1.	„Racjonalne żywienie czynnikiem prawidłowego rozwoju dziecka” Wychowanie w przedszkolu Nr 7 Wrzesień 2000
2.	„Troska o zdrowie dziecka zadaniem nowoczesnej szkoły” Bliżej Przedszkola Nr 3.54. Marzec 2006.
3.	„Zdrowy styl, zdrowe odżywianie” Wychowanie w przedszkolu Nr 8 Wrzesień 2008.
4.	„Żywienie w przedszkolu” Bliżej Przedszkola Nr 12.111 Grudzień 2010.
5.	Drabik J., Krótko o znaczeniu aktywności fizycznej, dłużej o przyczynach jej braku w : Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, 2003 nr 4.
6.	Fall- Ławryniuk M., „Zdrowa szkoła” , Bliżej Przedszkola Nr 12.111. Grudzień 2010.
7.	ORE, „Programy nauczania w rzeczywistości szkolnej. Tworzenie – wybór – ewaluacja”
8.	Warbrick C., Porozmawiajmy o … ODŻYWIANIE, IBIS, Poznań 2009.
9.	Wojnarowska b., Sokołowska M., Szkoła Promująca Zdrowie, KOWEZ, Warszawa 2000.
10.	Wolny B., „Wpływ szkoły promującej zdrowie na zachowania zdrowotne uczniów”, Kwartalnik Edukacyjny” 2004 nr 3 i 4.
11.	Woynarowska B., „Problemy zdrowotne uczniów i udział szkoły w ich rozwiązywaniu”, Nowa Szkoła 6/2003.
12.	Ziarenko M., „Jak promować zdrowie w szkole?” w: Edukacja i Dialog, 2002 nr 8.